سال 2002 برای سینمای جهان سال نسبتاً خوبی بود. نه آنقدر که بگوییم سالی فراموش‌نشدنی که چون ستاره‌ای در تاریخ سینما بدرخشد و نه ضعیف به شکلی که آثار تولیدشده در این سال را از یاد ببریم. چند عنوانی سینمایی در این سال وجود دارند که ارزشمند و جذاب بوده و هنوز در ذهن و قلب مردم جای دارند. در این مقاله قصد داریم سینمای 2002 جهان را با هم مرور کنیم و آثاری که مرتبط به این سال است را با نگاهی تحلیلی نقدی کوتاه کنیم.
عصر یخبندان ؛ انیمیشن سال 2002
نام اصلی: Ice Age
کارگردان: کریس وج، کارلوز سالدانیا
امتیاز: 7.5
انیمیشن خلاقانه عصر یخبندان با شخصیت‌پردازی درجه‌یک و کم‌نقص خود توانست برای همیشه در لیست محبوب‌ترین فیلم‌های پویانمایی جهان قرار بگیرد. این انیمیشن که قسمت اولش با قسمت‌های دیگرش فرق داشت و جایگاه ویژه‌تری در قلب مردم داشت در سال 2002 اکران شد و به فروش خیلی خوبی هم دست پیدا کرد. البته بدشانسی این انیمیشن بدلیل رقابت با انیمه حیرت‌انگیز میازاکی یعنی شهر اشباح مشهود بود. شهر اشباح محصول 2001 بود اما در جشنواره اسکار بین آثار سال 2002 قرار گرفت و جایزه برترین پویانمایی سال را با شایستگی تمام دریافت کرد. عصر یخبندان نیز نامزد دریافت این جایزه بود و اگر در رقابت با شهر اشباح قرار نداشت احتمال فراوان دریافت‌کننده تندیس زرین و مسحورکننده اسکار میشد.
مرد عنکبوتی
نام اصلی: Spider Man
کارگردان: سم ریمی
امتیاز: 7.4
مرد عنکبوتی بطور جدی وارد سینما شد. هرچه قبل از آن از اسپایدرمن دیده بودیم آنطورکه باید راوی قهرمان محبوب قرمزپوش مارول نبود. مرد عنکبوتی مارول در 2002 برای اولین‌بار به مردم معرفی شد و هنوز هم محبوب‌ترین ابرقهرمان فانتزی تاریخ دنیاست. (در این مقاله دلایل این محبوبیت را مطالعه کنید!) توبی مگوایر، نقش پیتر پارکر دوست‌داشتنی را داشت که با زهر یک عنکبوت رادیواکتیو قدرت‌های ماورایی گرفته و تبدیل به ابرقهرمانی خیره‌کننده میشود. این داستان جذاب مردم را با خود همراه کرد و مرد عنکبوتی به شکلی جدی در پروژه‌های زیادی دیده شد. چه انیمیشن، چه فیلم‌های دنیای MCU و چه کراس‌اوورهای مارول مثل انتقامجویان! بنابراین میتوان گفت نقطه عطف پررنگ اسپایدرمن همین فیلم است که در سال 2002 به نمایش درآمد.
پیانیست ؛ فیلم محصول سال 2002
نام اصلی: The Pianist
کارگردان: رومن پولانسکی
امتیاز: 8.5
سال 2002 یک فیلم غم‌انگیز، پرمعنا و قابل لمسی چون پیانیست را در دل خود جا داده بود. شاهکار رومن پولانسکی مخاطب را در تجربه درد و ترس سهیم میکند تا مفهوم هولوکاست و طعم تلخ جنگ بهتر القا شود. این ترس اجباریست و به بهترین شکل در احساسات مخاطب شکل گرفته و تلفیق هنرمندانه با موسیقی چیز عجیبی می‌سازد که مانندش در سینما نیست. یک لطافت دلنشین در کنار ترس و تجربه‌ای تلخ از تماشای قربانیان جنگ پارادوکس عجیبی‌ست و این پارادوکس تمام عواطف شما را قلقلک میدهد. این مقاله ترتیب خاصی ندارد اما الحق و الانصاف بهترین فیلم این لیست «پیانیست» است. بازی آدرین برودی، فیلمنامه اقتباسی فیلم و کارگردانی رومن پولانسکی شایسته تقدیر بسیار است و اسکار 2003 با اهدای جوایز این تقدیر را به عمل آورد. جوایز و نامزدی‌های پرشمار و البته امتیازات بالای پیانیست این قضیه را اثبات میکند که با شاهکاری بی‌مثال طرف هستیم.
ارباب حلقه‌ها : دو برج
نام اصلی: The Lord of the Rings: The Two Towers
کارگردان: پیتر جکسون
امتیاز: 8.8
دومین قسمت از سه‌گانه فراموش‌نشدنی ارباب حلقه‌ها نیازی به تحلیل ندارد. موفقیت‌های پرشمار این سه‌گانه، فروش بالای آن و امتیازات کم‌نظیر مردم و منتقدین به این فیلم نشان میدهد که ارباب حلقه‌ها از برترین‌های سال 2002 است. قشر کثیری از مردم و البته منتقدان بر این عقیده‌اند که ارباب حلقه‌ها نقطه عطفی در صنعت فیلمسازی فانتزی است و میتوان از آن بعنوان سرچشمه سینمای فانتزی و تخیلی یاد کرد. ارباب حلقه‌ها از بزرگ‌ترین و تاثیرگذارترین فیلم‌های تاریخ و شاید بتوان گفت برترین اقتباس سینمایی از روی یک کتاب است که تاکنون ساخته شده است.
شهر خدا ؛ فیلم منتشرشده در سال 2002
نام اصلی: City of God
کارگردان: فرناندو میرلس، کاتیا لوند
امتیاز: 8.6
فیلمی روان با جزئیاتی کم‌نقص که دیدگاهی منحصربه‌فرد به جرم و جنایت دارد. با ریشه‌یابی مشکلاتی چون اعتیاد، تنبلی کودکان در درس، جنایت‌های کوچک و بزرگ با روایتی ویژه، تصویر تلخ و متحول‌کننده‌ای از فقر ارائه میکند. شخصیت‌پردازی در این فیلم بزرگ‌ترین نقطه قوت آن است. تعادل فوق‌العاده نقص و توانایی شخصیت‌ها به خوبی رعایت شده و شخصیت‌هایی قابل درک به وجود آورده است. از همین رو مخاطب احساس صمیمیت و همدردی بیشتر با شخصیت‌ها میکند و ارتباط بهتری با مفهوم داستان میگیرد. شهر خدا فیلم بسیار خوبی است که به سال 2002 در سینما اعتبار بالاتری بخشیده و تبدیل به یک اثر هنری فاخر شده است.
اگه میتونی منو بگیر
نام اصلی: Catch Me if You Can
کارگردان: استیون اسپیلبرگ
امتیاز: 8.1
همکاری دی‌کاپریو و تام هنکس در یک فیلم کمدی، بیوگرافی، آن هم به کارگردانی استیون اسپیلبرگ مگر میتواند بد باشد؟ یک پکیج کامل و جذاب از تجربه‌ای سینمایی که خاص و به‌دردبخور است. بیوگرافی فرانک ابگنیل، جاعل چک و کلاهبردار معروفی که همیشه با فرارهای زیرکانه‌اش مأموران را به چالش می‌کشید. با اینکه فرانک شخصیت مثبتی نیست اما یک چیز را خوب به ما می‌آموزد. اینکه در هر کاری تلاش کنید تا بهترین باشید. این فیلم بسیار سرگرم‌کننده است اما فراتر از آن آموزنده و بامعناست. جسارت و شجاعت، تلاش، سختکوشی و زیرکی از نکات بارز شخصیت اصلی فیلم است که تجربه خیلی جذابی را به شما القا میکند و به همین خاطر است که میگوییم با یک فیلم به‌دردبخور طرف هستید!
هری پاتر و تالار اسرار ؛ فیلم فانتزی سال 2002
نام اصلی: Harry Potter and the Chamber of Secrets
کارگردان: کریس کلمبوس
امتیاز: 7.4
با اینکه نسخه سینمایی هری پاتر نسبت به کتاب اصلی نواقصی دارد اما بازهم یک شاهکار وفادار و بی‌تکرار است. سکانس به‌یادماندنی دوئل هری و دراکو هنوز هم در خاطرات هواداران این فرانچایز باقی مانده است. پیشرفت قابل توجه بازیگران نسبت به قسمت قبلی‌اش و البته جلوه‌های ویژه شگفت‌انگیز آن از نقاط قوت و قابل توجه فیلم است. شاید به دید بعضی‌ها این نسخه از کالکشن هری پاتر جزو ضعیف‌ها باشد اما بازهم به نوبه خود فیلم خیلی خوب و تحسین‌برانگیزی است. نمیتوان تأثیر هری پاتر را در سینمای فانتزی دنیا نادیده گرفت. این سبک فیلمسازی بعد از فیلم‌هایی چون هری پاتر و ارباب حلقه‌ها معنای بهتری گرفت.
همانطورکه مشخص و واضح است سینمای جهان در سال 2002 سه فیلم موفق در ژانر تخیلی و فانتزی را ارائه کرده است. یعنی مرد عنکبوتی، هری پاتر و ارباب حلقه‌ها که هرکدام تأثیر به سزایی در سبک و سیاق خود گذاشتند. مرد عنکبوتی به دنیای ابرقهرمانی اهمیت ویژه‌ای داد، ارباب حلقه‌ها و هری پاتر نیز اقتباس موفقی از یک دنیای فانتزی و بی‌نهایت جدید بودند. پس میتوان تأثیر آثار سال 2002 در سینما را هنوز هم حس کرد.
شما دیگر چه فیلم یا انیمیشنی در سال 2002 به خاطر دارید و آن را لایق توجه میدانید؟ انیمیشن راپونزل، فیلم هندی دوداس، جنگ ستارگان: حمله کلون‌ها و یا دار و دسته‌های نیویورکی از اسکورسیزی نیز فیلم‌های جالب‌توجه و شایسته‌ای هستند که اعتبار و افتخار سینما در آن سال را بالاتر بردند. بنابراین میتوان نتیجه گرفت سال 2002 سال بسیار خوبی برای سینمای دنیا بوده است.
