رامبد جوان در تلویزیون و سینما همیشه از برترین تولیدکنندگان آثار و چهره‌های شاخص هنر بوده است. چه با خانه سبز در قامت بازیگر، چه با سریال مسافران یا فیلم ورود آقایان ممنوع و زودپز در هیبت کارگردان! اما با وجود تمامی موفقیت‌های غیرقابل انکار رامبد، خندوانه را باید بزرگ‌ترین دستاورد او بدانیم. برنامه‌ای کمدی‌محور که از سال 1393 با کارگردانی و اجرای خود رامبد جوان در شبکه نسیم روی آنتن رفت و در سال 1401 برای همیشه به پایان رسید. بماند که بعد از آن چه کپی‌های اشتباهی به آنتن تلویزیون رسید و حتی نتوانست یک درصد از آن موفقیت‌های بی‌مثال را تکرار کند. شاید آنقدر اخیراً رئالیتی‌شو یا تاک‌شوهای مختلف (چه در تلویزیون چه در نمایش خانگی) دیده‌اید که دستاوردهای خندوانه را فراموش کرده‌اید. ما در این مقاله قصد داریم مروری داشته باشیم بر این برنامه طوفانی و پرسروصدا که دستاورد مشترک و عظیم رامبد و تلویزیون بود.
خندوانه ایده‌ای تازه داشت!
وقتی خندوانه شروع شد ایده تازه آن که بر پایه خندیدن و خنداندن استوار بود توانست نظر بسیاری از مخاطبان را جلب کند. گفتیم، شاید اخیراً آنقدر برنامه مشابه دیده‌اید که آن لحظات را به خاطر نمی‌آورید اما برنامه خندوانه که فصل اولش سراسری هم نبود (بدلیل محدودیت پخش شبکه نسیم در زمان افتتاحیه) ورد زبان همگان شد و با ایده و محوریت جدیدی که داشت همه را مجذوب خود کرد. خود رامبد جوان می‌گوید ایده خندوانه از سال‌ها قبل از شروع به ذهن او رسیده و این خودش یک ویژگی منحصربه‌فرد برای این رئالیتی‌شو و البته خود رامبد جوان است. خندوانه پر از ایده و نوآوری آمد، خنداند، صمیمیت را افزایش داد، جریان‌سازی کرد و سال‌های سال بعنوان برنامه محبوب مردم در تلویزیون پخش می‌شد.
همچنین بخوانید : جوکر زنان بهتر از مردان ؛ هیچ جای شک نیست!
هسته مرکزی ایده چه بود؟ مردم بتوانند بخندند و حتی برای یکی دو ساعت حالشان خوب باشد! حتی روی زبان برای تلقین که خیلی هم تأثیرگذار است. جواب «عالی» برای سوال «حالتون چطوره؟»! یا خنده بیست‌ثانیه‌ای و دیگر تلاش‌های رامبد و رفقا برای انتقال این مفهوم ارزشمند! بله این مفهوم بسیار ارزشمند است. با وجود مشکلات فراوان، دغدغه‌های تلخ و سختی‌های بی‌شمار این روزگار، باید قبول کرد که خندیدن، حتی در ظاهر میتواند کمی تحمل این مشکلات را آسان کند. خندوانه هم این کار را به خوبی انجام داد و توانست این ایده را به خوبی اجرا کند. از محتوا و پیام دور نمی‌شد و برعکس خود هسته مرکزی حاوی پیامی مهم بود. خندوانه پیشرو بود و با مردم حرف می‌زد، فقط خندیدن هدف نبود چون اینگونه برنامه از معنا و محتوا فاصله می‌گرفت. امروزه کم نداریم رئالیتی‌شوهایی که به هر زور و ضربی شده میخواهند بخندانند و دیگر هیچ!
بعد از ایده ؛ دلیل موفقیت چه بود؟
بغیر از ایده اصلی این برنامه پرطرفدار، عناصر و المان‌های برنامه شکل جدید و نوینی داشت که تبدیل به جریان می‌شد. همان فصل اول میخ خود را محکم کوبید و عناصری تازه و خلاقانه ارائه کرد. مثل استندآپ کمدی که تا قبل از خندوانه وجود داشت اما نه به معنای مرسوم امروزه! بعنوان مثال حمید ماهی‌صفت از سردمداران این موضوع بود و انصافاً کارش خیلی خوب بود اما خندوانه شکل جدیدی از این نوع اجرا طراحی کرد و واژه استندآپ کمدی به شکلی رسمی و درست روی زبان‌ها چرخید بطوریکه هنوز هم رونق دارد و معنای خود را حفظ کرده است. بعد از خندوانه کافی‌شاپ‌ها، جشن‌ها و مراسمات و حتی مهمانی‌های خانوادگی و دوستانه با استندآپ عجین شدند و با گذشت زمان نه تنها از رونق نیفتاده بلکه روزبه‌روز بهتر و باکیفیت‌تر دنبال میشود. امروزه حتی استندآپ کمدی یک حرفه و هنر اساسی و بسیار تخصصی محسوب میشود.
همچنین بخوانید ؛ بحران صدا و سیما : غرق در کلیشه‌های جورواجور!
بعد از موضوع استندآپ کمدی، نوع گفت‌وگوی مجری با مهمان، ورود بازیگر برای نمایش و خلاقیت‌های بی‌شمار در اجرا که هرگز تکراری نمی‌شد موضوع فوق‌العاده بعدی خندوانه بود. حضور نیما شعبان‌نژاد در قامت کاراکترهای مختلف و ایجاد مزاحمت برای اجرای رامبد جوان به هیچ عنوان کلیشه‌ای نمی‌شد و همیشه مسیر درست خود را حفظ میکرد. طولانی هم نمی‌شد و با اینکه محتوایش مزاحمت و عدم هماهنگی با برنامه بود اما مخاطب از دیدن آن لذت می‌برد و هرگز برایش کسل‌کننده نمی‌شد. نکته بعدی حضور تماشاگران بود که در شکل و شمایل جدید و هوشمندانه‌ای اجرا می‌شد و تبدیل به یک پوئن مثبت برای خندوانه‌ای‌ها شد. حضور عوامل پشت‌صحنه مثل دانیال غفارزاده یا مهدی شاه‌حسینی و تعامل‌های جذاب این افراد با رامبد جوان و تماشاگران امتیاز ویژه‌ای دیگر برای این رئالیتی‌شو به شمار می‌رفت. در نتیجه این پکیج خارق‌العاده باعث شد خندوانه شروعی طوفانی و دلپذیر داشته باشد.
جریان‌سازی‌های موفق خندوانه
خندوانه نه تنها در عرصه کمدی و برنامه‌سازی بلکه در اجتماع و جریان‌سازی هم موفق عمل کرد. به خاطر بیاورید! از کمپین قطره قطره در فصل دوم که تشویق دوست‌داران آب و محیط زیست را در پی داشت و البته با انتقال پیام موفق باعث شد به معنای واقعی مصرف آب بهبود یپدا کند. همین امر سبب شد تا ارگان‌های مختلف مرتبط به این موضوع از رامبد جوان، شبکه نسیم و برنامه خندوانه تجلیل به عمل بیاورند. یا در ادامه کمپینی به نام کام که به منظور حمایت از تولید داخلی به راه افتاد و بازهم توانست موفق عمل کند. حمایت‌های ویژه‌ای در این زمینه از تولیدکنندگان انجام گرفت و افراد زیادی به کالای داخلی اعتماد کردند. بماند که در این راه چه سختی‌ها و چالش‌های مختلفی بر سر راه رامبد جوان و عوامل بود. در این بین کمپین‌های دیگری که در حاشیه انجام شد هم کم نبود.
حمایت از انجمن اوتیسم یا همکاری‌های گسترده با خیریه‌های بزرگ، معرفی مناطق گردشگری کم‌برخوردار و آشنایی با مناطق جغرافیایی مختلف ایران! حمایت‌های مالی مختف با کمک نیکوکاران و جریان‌سازی‌های پرشماری که بدون شک چندین عنوان از آن‌ها از قلم افتاده است. علاوه بر این موضوع با اینکه خندوانه برنامه‌ای صرفاً کمدی بود اما همیشه دغدغه‌ای وجود داشت و این دغدغه با لحن شوخی و خنده روایت می‌شد. هرچند گاهی کمدی جواب نمی‌داد و خندوانه تلخ دنبال می‌شد. مثل قسمت ویژه‌ای که به یادبود درگذشتگان حادثه پلاسکو ضبط شد. در راستای همین حادثه کمپین من هم سوختم نیز به راه افتاد و همدردی مردم را بیش از پیش درگیر این موضوع کرد. یا آگاهی‌بخشی‌هایی که در ایام همه‌گیری کروناویروس انجام شد. نه فقط کرونا بلکه در تمام مدت درباره هر مسئله مهمی که در جامعه رخ می‌داد خندوانه با آگاهی‌بخشی مناسب مردم را همراه میکرد تا تأثیر ویژه‌ای بگذارد.
معرفی چهره‌های مختلف
بیایید فقط اسامی را مرور کنیم. امیرمهدی ژوله، محمدرضا علیمردانی، حامد آهنگی و چندین شخص مهم دیگر برای اولین‌بار در خندوانه با چهره به اجتماع معرفی شدند. با اینکه قبل از خندوانه هم موفقیت‌های پرشماری کسب کرده بودند اما شناخت بهتر و دقیق آن‌ها، مخصوصاً در عرصه استندآپ و کمدی در خندوانه رقم خورد. در رأس همه این اسامی، از محمد بحرانی هم باید یاد کرد. با وجود استعداد درخشان خود بحرانی، خندوانه، رامبد جوان و تیم ایده‌پرداز و طراح شخصیت جناب خان باعث شکوفایی بزرگ این کاراکتر و البته محمد بحرانی شدند و این موضوع جای انکار ندارد. با اینکه جناب خان در برنامه‌های دیگری هم حضور پیدا کرد چون بصورت انحصاری متعلق به صدا و سیما بود اما باید این را پذیرفت که تعامل جناب خان با رامبد جوان شگفت‌انگیز و فراموش‌نشدنی بود و تمام محبوبیت این شخصیت به خلاقیت‌های طراحی‌شده در آن زمان برمی‌گردد.
شهرت و محبوبیت جناب خان رویایی بود و بازهم تکرار می‌کنیم با اینکه خود محمد بحرانی در این زمینه بسیار مستعد، خلاق و باتجربه بود اما حضور او در خندوانه و ایده‌های جذابی که در طول این رئالیتی‌شو مطرح می‌شد و به اجرا می‌رسید باعث میشود تا بحرانی را فقط با جناب خان جذاب و بانمک خندوانه بشناسیم. مخصوصاً کری‌خوانی‌های بسیار جذابی که با رامبد داشت و تکیه‌کلام‌های پرشماری که در راستای این محبوبیت بر سر زبان‌ها افتاد. جناب خان لحن شوخی منحصربه‌فرد و بی‌مانندی داشت و هنوزهم همان اصالت را حفظ کرده است. هرچند حضور او در خندوانه و تعامل با رامبد جوان آنقدر دلپذیر و دوست‌داشتنی بود که همیشه نام جناب خان و خندوانه به هم سنجاق شود. هرچقدر هم در دیگر برنامه‌ها جناب خان موفق باشد، باید بپذیریم که این شخصیت یک خندوانه‌ای اصیل است.
دیگر چهره‌هایی که باید قدردان خندوانه باشند
خنداننده شو بزرگ‌ترین شوی استعدادیابی کمدی تمام ایران بود. انقلاب به پا کرد و به معنای واقعی باعث شکوفایی بسیاری از چهره‌های مختلف شد. نه فقط این موضوع، بلکه استندآپ کمدی حتی بیشتر از قبل به رونق افتاد و خندوانه تمام مسئولیت این رونق را به دوش کشیده بود. از چهره‌های مهمی که در فصل اول خنداننده شو موفق شدند میتوان به بهزاد قدیانلو، میثم درویشان‌پور، مجید افشاری، محمد معتضدی، علی ضیایی، زینب موسوی و چندین کمدین موفق دیگر اشاره کرد. هرکدام از این اسامی شاید هنوزهم راه درازی در پیش دارند اما به‌هرحال در پروژه‌ها و فعالیت‌های موفقی در عرصه بازیگری، اجرا یا نویسندگی و تولید محتوا حضور داشتند و اگر به بیراهه نروند قطعاً موفقیت‌های بزرگ‌تری را تجربه خواهندکرد.
بعد از پایان فصل دوم این استعدادیابی فوق‌العاده چهره‌های پرطرفدار و موفق دیگری به میدان آمدند و رسماً کار خود را آغاز کردند. از امیرحسین قیاسی که در برنامه‌های مختلف استعداد خود را به نمایش گذاشته و همیشه موفق است تا ابوطالب حسینی که با چهره‌های بزرگی مثل عادل فردوسی‌پور همکاری میکند و آنقدر خلاقیت دارد که توانسته محبوبیت فوق‌العاده‌ای برای خود دست و پا کند. یا علی صبوری که قهرمان این فصل شد و همواره جزو پرحاشیه‌ترین چهره‌ها و البته موفق‌ترین‌ها بوده است. افراد دیگری چون ساره رشیدی که بازیگری حرفه‌ای را دنبال میکند و در همان روزهای ابتدایی فعالیت حرفه‌ای خود به دیپلم افتخار جشنواره فجر رسیده است. خنداننده شو رویدادی بزرگ و درگیرکننده بود که توجه همگان را به خود جلب کرده بود. هرچند تغییر فرمول رامبد جوان برای فصل سوم جواب نداد و باوجود جذابیت دوباره اما خنداننده شو 3 نتوانست موفقیت‌های قبل را تکرار کند.
همچنان باید از خندوانه گفت!
خنداننده شو حتی فراتر رفت و با استندآپ هوشمندانه شرکت‌کنندگان به فیلمسازان، نویسندگان و فعالان عرصه کمدی ایده‌های گوناگون و جالب توجه داد. مثل ایده اصلی فیلم سینمایی زودپز که تقریباً مشابه یکی از استندآپ‌های موفق محمدحسین توسلی در فصل سوم خنداننده شو بود. همه این موضوعات را کنارهم بچینید تا عظمت خندوانه را درک کنید. بعلاوه چندین بحث طولانی دیگر که اگر به آن دامن بزنیم هزار خط دیگر باید بنویسیم. از مسابقه طوفانی فصل دوم با عنوان خنداننده برتر که تمام جامعه را درگیر کرد و حتی چه حواشی مختلفی ایجاد شد نیز میتوان گفت. یاد روز مسابقه امیرمهدی ژوله و امین حیایی به خیر! آراء این دو شرکت‌کننده که استندآپ استاندارد و جذابی ارائه کردند موبه‌مو پیش می‌رفت و گاهی با اختلاف یکی دو رای از هم سبقت می‌گرفتند. درنهایت امیرمهدی ژوله سربلند شد و با اختلافی ناچیز موفق به شکست امین حیایی شد.
یا مسابقه لباهنگ که موج دابسمش موزیکال را بین مردم بهتر رواج داد. همان مسابقه حتی باعث شکوفایی بهتر افرادی چون امیرعلی نبویان یا زنده‌یاد ارشا اقدسی شد. یا از مسابقات پانتومیم تحت عنوان ادابازی که این بازی گروهی را بین مردم رواج داد و هنوزهم ادامه دارد. به جز پانتومیم بازی‌های دیگری هم معروف شد تا دورهمی‌های خانوادگی و دوستانه رنگ و بوی بهتری بگیرد. از بازی سوالات سه‌جوابی، حدس صدا و تصویر و حدس نقاشی (پیکشنری) تا لپف، لب‌خوانی و دیگر بازی‌هایی که مردم همیشه از آن‌ها استفاده می‌کنند.
حرف آخر
خندوانه یک رویداد بزرگ در تاریخ تلویزیون به شمار می‌آید و صدا و سیما (مخصوصاً شبکه نسیم) باید همیشه مدیون رامبد و تیمش باشند. باوجود نقدهایی که به این برنامه نیز وارد بود اما باید رامبد جوان را بی‌نهایت تحسین کرد. موفقیت‌ها و جریان‌سازی‌های خندوانه بی‌تکرار بود و نمیتوان آن‌ها را فراموش کرد. بماند که چه مسائل مهم دیگری هم از قلم افتاد. مسائلی مثل تکیه‌کلام‌های مختلف که همه‌جا شنیده می‌شد (مثل ما خیلی باحالیم) یا ترویج مسائلی مهم مثل کتاب‌خوانی و اهمیت به ادبیات و تمامی شاخه‌های هنر! یا مسائل انتقادی مهم به اتفاقات روز که میتوان گفت صدای مردم بود. گزارشاتی که خندوانه از مناطق محروم یا بدبیاری‌های مردم تهیه میکرد تمامش انتقاد و پیام بود. حتی اتفاقات کوچکی مثل مترجم آنلاین زبان که رامبد جوان بصورت بی‌پروا از آن انتقاد کرد و گفت مردم اینگونه به تنبلی و عدم یادگیری تشویق می‌شوند. انصافاً هم درست می‌گفت.
یادش به خیر، اوضاع آن زمان‌ها بسیار زیبا بود. با خندوانه خوشی و خنده به خانه‌ها می‌آمد و برای همه خاطره‌سازی میکرد. به جرئت خندوانه را باید یک انقلاب و دستاورد بزرگ در تلویزیون و کل این مملکت دانست. خودمانی بگوییم، خندوانه کولاک کرد، بیشتر از همه برنامه‌های موفق قبل و بعدش گردوخاک کرد و جذابیتی بی‌انتها داشت. باقی مسائل برعهده شما، برای ما از خندوانه و خاطرات خوشی که برایتان ساخته بگویید. دوباره آن روزهای خوب را مرور کنید و از رامبد جوان، تیم طراح خندوانه و همه افرادی که باعث این خاطره‌سازی شدند قدردانی کنید!